Vrajolli: Manipulimi i zgjedhjeve nga Serbia është evident, dezinformimi rrezikon demokracinë në Kosovë

Drejtori Ekzekutiv i Qendrës Kosovare për Studime të Sigurisë (QKSS), Mentor Vrajolli, ka paralajmëruar se tendencat për manipulimin e zgjedhjeve në Kosovë, veçanërisht nga Serbia, janë bërë të dukshme dhe paraqesin një rrezik serioz për proceset demokratike në vend.

Ai për Agjencinë e Lajmeve Ekonomia Online tha se partitë politike në Kosovë po përdorin gjithnjë e më shumë metoda të dezinformimit, duke ndikuar tek votuesit dhe duke deformuar konkurrencën zgjedhore.

Sipas tij, komuniteti serb në veri të vendit vazhdon të jetë nën presion të madh politik dhe social, çka pengon pluralizmin dhe pjesëmarrjen e tyre të lirë në zgjedhje. Vrajolli theksoi se ky ndikim bie ndesh me ligjin për financimin e partive politike dhe krijon pabarazi të theksuar në garën zgjedhore.

 “Tendenca për t’i manipuluar zgjedhjet sidomos nga Serbia tashmë janë evidente, shkak se duket qartazi se një parti i fiton gjitha vota dhe kjo parti rezulton që të jetë e afërt me pushtetin në Serbi, kështu që vërehet që nuk ka pluralitet te komuniteti serb, gjë që nuk është problematikë te komuniteti shumicë. Mbase Kosova është shembull më i mirë për sa i përket mënyrës së mbajtjes së zgjedhjeve dhe pranimit të rezultateve. Jo domosdo edhe për sa i përket kampanjave mendoj se Kosova pjesë e trendeve globale sa i përket kampanjave zgjedhore ku dezinformata, lajmet e rreme, defake, gjitha metodat të cilat mundohen që ta vënë në lajthitje votuesin, janë duke u përdorur madje tashmë me një përmirësim të njohurive në këtë fushë duket se gjitha partitë politike janë duke përdorur këtë metodë për t’i bindur votuesit për të votuar dikë apo pro tyre. Një farë forme kjo është edhe shqetësimi më i madh që ekziston në fushata zgjedhore që qytetarët mbeten të pavetëdijshme nëse kritika që bëhen cilado palë janë kritika që burojnë nga argumentet apo janë kryesisht tendenca për me lajthitë votuesin”, tha ai.

Ai shtoi se dezinformimi në rrjetet sociale është shndërruar në një mjet të fuqishëm që po përdoret në masë nga akterë të ndryshëm politikë.

“Pjesë e kësaj tendence jemi të gjithë, po që se e shikon cilindo profil të rrjeteve sociale vëren që ka jashtëzakonisht shumë postime të cilat duken të jenë mjaft të çuditshme, qofshin afirmative për një grup të caktuar apo edhe kundër një grupi të caktuar. Kështu që mendoj që duket se ndoshta është një intensitet më i madh i përdorimit të këtyre metodave lajthitëse e që realisht kjo rrezikon edhe demokracinë në përgjithësi për shkak se qytetarët duhet të jenë të informuar për të votuar atë që ua përmirëson jetën dhe përderisa ka kaq shumë infrastruktura e cila mundohet që qytetarët të jenë të painformuar për votën e tyre atëherë risku që votimi të mos i përfaqësojë interesat e qytetarëve është i madh”, tha ai.

Vrajolli tha se komuniteti serb në veri është nën presion të vazhdueshëm politik, social dhe ekonomik, gjë që pamundëson krijimin e subjekteve të tyre të pavarura politike.

 “Mendoj që komuniteti në pjesën veriore është në mes të një numri të madh të presioneve, mendoj që një nga presionet më të mëdha dhe të vazhdueshme kanë qenë që ata të mos integrohen në shoqërinë kosovare dhe çdo tendencë e tyre për t’u integruar është ndëshkuar por edhe në rast se nuk është arritur të ndëshkohet është shkelje e identitetit të tyre dhe kundër vlerave nacionaliste që ata promovojnë edhe në një farë forme i ka dëmtuar ata si individ. Kështu që mendoj që ky është një nga sfidat që ata kanë për këtë arsye duke u dëshmuar edhe nga zgjedhjet e kaluara se është pothuajse e pamundur me kriju partitë e tyre të cilat përfaqësojnë interesat e tyre që të marrin pjesë në zgjedhje për shkak se jo domosdo duhet të jetë presioni fizik ndaj tyre”, tha ai.

Vrajolli ka theksuar se Serbia vazhdon të ketë mekanizma të fuqishëm për të kontrolluar votën e serbëve të Kosovës.

“Janë edhe aspektet tjera, pastaj nëpër komuna, cilat komuna u morën nga Lista Serbe kështu poqëse votimet bëhen për grupe apo individë tjerë atëherë familjarët e tyre mund ta humbin punën, komuniteti mund të ketë probleme për ta kaluar kufirin përderisa ata një pjesë e madhe kanë familjarë në Serbi. Mënyra qysh Serbia arrin me i disiplinu këta është jashtëzakonisht e madhe. Ka mundësi të ndryshme për t’i disiplinuar dhe kjo i jep një pabarazi në garë në raport me grupet e tjera politike. Fatkeqësisht kjo bie ndesh në masë të madhe me ligjin për financimin e partive politike për shkak se ligji specifikisht thotë se partitë politike të marrin mbështetje nga aktorët e jashtëm qoftë financiar. Kjo çka ndodhë në veri është e kundërligjshme për faktin se është një marrëveshje e cila e ka mundësuar një gjë të tillë, por marrëveshja ka qenë në kundërshtim me ligjin për financimin e partive politike, krijon njëfarë deformimi të sistemit elektoral sidomos te komuniteti serb”, tha ai.

Sa i përket luftimit të dezinformimit, Vrajolli vlerëson se mungon vullnet politik për ta adresuar seriozisht këtë fenomen.

“Mendoj që nuk di sa janë përgatitur por me më rëndësi me pa se sa kemi vullnet për faktin se dezinformimin janë duke përfituar të gjithë edhe mendoj që më tepër është ajo droja nëse dikush po e shfrytëzon më mirë sesa dikush tjetër platformat e dezinformimit sesa dëmi i përgjithshëm që shkaktohet. Kështu që nuk duket se ka ndonjë tendencë apo iniciativë serioze nga e cilado palë të luftohet dezinformata, dezinformatë janë duke bërë të gjithë mbase shpeshherë përdoren mjetet tradicionale të informimit dhe shpeshherë edhe rrjetet sociale të përfshira në dezinformim dhe lajthitje të opinionit publik. Më duket se janë kyçur të gjithë dhe kjo mendoj që duhet të trajtohet si shqetësuese për qytetarët. Është jashtëzakonisht me rëndësi me dëgju platformat që kanë partitë politike që me tregu që ata janë duke u brengosur për interesat e qytetarëve që i njohin problematikat e qytetarëve. Mendoj që këtu duhet të bazohet e gjitha kampanja e partive politike dhe po qëse partitë politike arrijnë të shpjegojnë planet e tyre, programet e tyre që kanë, atëherë mendoj që është më lehtë për të fituar vota sesa përmes mekanizmave të lajthitjes së opinionit të qytetarëve”, tha ai.