Gessen
Hetimi Trump - Rusi dhe shteti mafioz
Kanë qenë të çuditshme dy vjet e gjysmë. Nga akuzat e para, në korrik 2016, për ndërhyrjen e Rusisë në fushatën zgjedhore të SHBA-së për arrestimin e ish-këshilltarit të presidentit Donald Trump, Roger Stone javën e kaluar, shumë prej nesh që shkruajnë për Rusinë në mënyrë profesionale ose që janë rusë kanë luftuar për të përmbledhur atë që dimë me ngjarjen në zhvillim. Në këtë histori Rusia zhvilloi një operacion të sofistikuar dhe të guximshëm për të përmbysur zgjedhjet amerikane dhe për të instaluar një president të zgjedhur prej saj, që tërhoqi një grusht shteti. Tregojani këtë liberalit tuaj mesatar amerikan dhe ju do të merrni një tundje koke të aprovimit.
Tregojani atë liberalit tuaj mesatar rus (pothuajse një kategori shumë më e vogël) dhe do të merrni qeshje të zhurmshme. Rusët mendojnë se shtetit të tyre i mungon kompetenca për të ngritur një përpjekje të sofistikuar të sabotimit, se Kremlini ishte edhe më i befasuar nga zgjedhjet e Trumpit sesa ishte vetë kandidati dhe se marrëdhëniet ruso-amerikane janë më disfunksionale që nga koha e Luftës së Ftohtë. Ende aktakuzat vazhdojnë të vijnë. Lexues, mendoj se më në fund e kam kuptuar atë. Unë nuk dua të them se kam kuptuar nëse rusët kanë ndikuar në rezultatin e zgjedhjeve amerikane, dyshoj se edhe hetimi ndaj Robert Muellerit do të jetë në gjendje t’i përgjigjet kësaj pyetjeje. Dua të them se unë e kam kuptuar se si të mendoj për atë që dimë dhe të mos bëhemi si të çmendur. Përgjigja qëndron në konceptin e shtetit mafioz.
Ndërsa gazetarët që zakonisht mbulojnë politikën amerikane kanë lidhur pikat e historisë së ndërhyrjes ruse, ata prej nesh që shkruajnë normalisht për Rusinë janë strukur. Fillimisht, ishte e zakonshme të theksonim se Paul Manafort, ish-menaxher i fushatës së Trumpit, i cili tani është nën arrest, ka punuar për Viktor Janukoviç, i cili shpesh karakterizohet si “presidenti pro-rus i Ukrainës”.
Në të vërtetë, nuk kishte dashuria e humbur mes Putinit dhe Janukoviç. Pasi u largua nga qyteti, gjatë revolucionit ukrainas të vitit 2014, Janukoviç kërkoi strehim në Rusi, por gjatë mandatit të tij si president, ai ishte një partner jo i besueshëm për Putinin. Ndoshta më shumë në këtë pikë ai është një mashtrues dhe një kriminel. Ai qëndroi në burg një kohë për plaçkitje dhe sulme përpara se të bëhej politikan dhe ai kërkohet në Ukrainë për tradhti, vrasje masive dhe përvetësim. Një vizitor në Ukrainë mund të bëjë një turne në pallatin e Janukoviçit, i famshëm për mermer, kristal, shkallë gjigande dhe një skulpturë të ngurtë prej ari të madhësisë së një cope bukë. Manafort bëri një karrierë duke punuar për të korruptuarit dhe të pandershmit. Kjo në vetvete na tregon pak për Rusinë ose rolin e saj në fushatën 2016, raporton “The NewYorker”, transmeton “Zëri.info”.
Ne u mbuluam nga titujt që pretendonin se kishin krijuar një lidhje mes Kremlinit dhe Natalia Veselnitskayas, avokates e cila ishte në takimin në “Trump Tower” me Donald Trumpin, Jr. Jared Kushner dhe Manafort. Veselnitskaya përfaqëson një kompani ruse, “Prevezon Holdings Ltd”, e cila u hetua në Nju Jork për pastrimin e parave dhe Veselnitskaya është akuzuar për gënjeshtra ndaj prokurorëve lidhur me marrëdhënien e saj të punës me zyrën e prokurorit të përgjithshëm rus. Prokurorët federalë në rrethin jugor të Nju Jorkut pohojnë se Veselnitskaya bashkëpunoi me një avokat në prokurorinë ruse për të hartuar dokumente shfajësuese për Prevezon.
Në mbulimin mediatik shkëmbimi i e-mailave nga ana e saj me një avokat në prokurorinë ruse u portretizua si dëshmi e një linje direkte ndaj Putinit, duke sugjeruar se ajo u takua me zyrtarët e fushatës së Trumpit si emisarja e tij. Nga të gjitha dëshmitë në dispozicion dhe në kundërshtim me arsyetimet nga ana e saj, Veselnitskaya nuk kishte mundur të ngrejë pluhur për Hillary Clintonin. Për aq sa Veselnitskaya kishte vendosur lidhje me zyrtarë të nivelit të lartë rus, ato ishin ato që janë të nevojshme për një avokat që të jetë aspak efektiv në një sistem të korruptuar.
Ne u përpoqëm në karakterizimin e fushatës ruse të ndikimit në internet si “të sofistikuar” dhe “të gjerë”: Raportimi rus mbi këtë çështje, më e mira në dispozicion, në mënyrë bindëse e portretizoi veprimtarinë trilluese si të bezdisshme dhe qesharake. Ajo ishte, me sa duket, mashtruese në çdo mënyrë të imagjinueshme: kryen mashtrime në rrjetet shoqërore amerikane, duke krijuar llogari dhe ngjarje të rreme dhe përhapje të gënjeshtrave, por ishte gjithashtu mashtruese në marrëdhëniet e saj me këdo që e financonte, sepse me siguri që fotot e dizajnuara në mënyrë të pandërprerë e përshkruanin Hillary Clintonin si djallin që nuk mund t’i mbrojë vlerat e askujt.
Ajo që ne po vëzhgojmë nuk përshkruhet më si përmbysja e demokracisë amerikane nga një fuqi armiqësore. Në vend të kësaj, është një përpjekje për kapjen e shtetit nga një sindikatë kriminale ndërkombëtare. Ajo që bashkon Yanukoviç, Veselnitskaya, Manafort, Stone, WikiLeaksin e Julian Assange, fabrika ruse e trillimeve, stafin e fushatës së Trumpit George Papadopoulos dhe partnerët e tij në krim, “Profesori” (kredencialet akademike të cilat janë në dyshim) dhe “Shtetasja e Rusisë” (që duket se paraqitet me mashtrim si mbesën e Putinit) është se ata janë të gjithë mashtrues dhe kriminelë. Ky nuk është një vlerësim moral ose një përpjekje për të minimizuar rëndësinë e tyre. Është një përpjekje për të mos folur për sa u përket shteteve dhe gjeopolitikës dhe të fillojë të shikohet mafia dhe fitimet.
Sociologu hungarez Balint Magyar, i cili krijoi konceptin e “shtetit postkomunist mafioz”, sapo ka përfunduar redaktimin e një koleksioni të ri të artikujve të quajtur “Struktura kokëfortë: Rikonceptualizimi i regjimeve postkomuniste” (që do të botohen nga CEU Press në fillim të këtij viti). Në njërën nga veprat e tij më të mira në koleksion, duke përdorur Rusinë si një shembull, Magyar përshkruan shtetin mafioz si një vend të drejtuar nga një “patron” dhe “gjykata” e tij, një mënyrë tjetër e shprehjes, shefi dhe klani i tij, që i përshtatin burimet publike dhe institucionet e shtetit për përdorim privat dhe fitim. Kur bisedova me Magyarin në telefon të hënën ai më tha se Trumpi është “si një bos mafioz pa mafi. Trump nuk mund t’i transformojë Shtetet e Bashkuara në një shtet mafioz, natyrisht, por ai ende vepron si një bos i mafias”.
Putini, nga ana tjetër, “është një bos mafioz me një mafi të vërtetë, e cila ka kthyer gjithë shtetin në një shtet kriminel”. Megjithatë, tha ai, “sjellja në krye është e njëjtë”. Shteti mafioz është efikas në mënyrën e vet. Nuk i merr të gjitha institucionet shtetërore, por i thith vetëm ato të nevojshme për nxjerrjen e fitimit. Prandaj disa struktura vazhdojnë të punojnë sikur të ishin pjesë e një shteti normal. Kjo mund të shpjegojë pse kemi parë një zyrtar institucional të politikës së jashtme ruse duke u përgatitur, në prag të zgjedhjeve të vitit 2016, për një marrëdhënie të supozuar pune me administratën e Hillary Clintonit.
Kur mendojmë për një shtet normal, Magyar thotë, “supozimi është se shteti vepron në interesin publik dhe nëse kjo nuk ndodh, kjo është një devijim”. Kjo është e vërtetë se si ne mendojmë për demokracitë, por gjithashtu në një masë të madhe si mendojmë edhe për diktaturat: diktatori e pozicionon veten si arbitër dhe përfaqësues i vetëm i interesit kombëtar. Një shtet mafioz, nga ana tjetër, vepron vetëm në interesat personale të fitimit dhe të klanit.
Kur mediet amerikane mbulojnë historinë e përzierjes së Rusisë, ato në mënyrë implicite portretizojnë Rusinë si një shtet normal dhe veprimin e ndikimit si një ndërmarrje e shtetit që synon në avancimin e interesave kombëtare të Rusisë. Kjo i godet rusët në mënyrë absurde. Me masën e interesit kombëtar, presidenca Trump ka qenë zhgënjyese për Rusinë. Shumica e asaj që Trump i ka dhënë shtetit rus ka ardhur përmes mosveprimit: ai mezi reagoi ndaj agresionit të vazhdueshëm rus në Ukrainë; ai nuk ka arritur të mbështesë NATO-n; dhe ai ka thënë se Shtetet e Bashkuara do të tërhiqen nga Siria, edhe pse duket sikur tërheqja nuk ka gjasa të jetë e shpejtë ose e plotë. Në të njëjtën kohë marrëdhëniet diplomatike midis Rusisë dhe SHBA-së janë keqësuar deri në pikën e mosfunksionimit pothuajse totale.
Nga metrika e një shteti mafioz, megjithatë, presidenca Trump ka dhënë rezultate të mëdha për Rusinë. Një bos i mafias dëshiron respektin, besnikërinë dhe fuqinë e perceptuar. Ndershmëria e Trumpit ndaj Putinit dhe perceptimi i gjerë i publikut për ndikimin e Putinit mbi Trumpin kanë ngritur reputacionin e Putinit përtej asaj që unë dyshoj se mund të kenë qenë ëndrrat e tij më të çmendura. Siç ndodh në një shtet mafioz, shumica e përfitimeve i takojnë patronit personalisht.
Por disa nga përfitimet shkojnë për klanin. Gjatë kësaj jave u bë e ditur se Departamenti i Tatimeve ka hequr sanksione ndaj kompanive që i përkasin Oleg Deripaskas, një anëtar i “gjykatës” së Putinit, i cili dikur i huazoi miliona dollarë Manafortit. Nëse një ekip fundërrinë të punësuar ose të lidhur ndryshe me shtetin mafioz rus përpiqej të ndihmonte një koleksion të ngjashëm të mashtruesve dhe hajdutëve për të zgjedhur Trumpin, që mesa duket ashtu bën, atëherë lajmi i Deripaskas ndihmon në shpjegimin e motiveve të tyre. Historia nuk është se Putini po krijon një sulm të madh dhe të shkëlqyer ndaj demokracisë perëndimore. Historia, duket, është se shteti mafioz rus po kultivon marrëdhënie fitimprurëse me bosin që synon mafinë e SHBA-së dhe grupit të tij të kriminelëve, duke përmbysur institucionet demokratike në proces. /The NewYorker/
Sqarim: Të gjitha opinionet në këtë rubrikë reflektojnë qëndrimet e autorit/autorëve e jo domosdoshmërisht të NGB “Zëri” SHPK
