Gjurmët më të hershme kimike të jetës në Tokë zbulohen në shkëmbin 3.3 miliardë vjeçar

Gjurmët më të hershme kimike të jetës në Tokë zbulohen në shkëmbin 3.3 miliardë vjeçar

Kuriozitete December 21, 2025 - 09:31

Shkencëtarët kanë zbuluar “jehona” kimike 3,3 miliardë vjeçare të jetës së lashtë, sipas “ScienceAlert”.

“Jehonat kimike” në Shkencën Mjedisore i referohen pranisë së vazhdueshme dhe të dallueshme të substancave sintetike ose antropogjene në një mjedis shumë kohë pasi lirimi ose përdorimi i tyre fillestar ka ndaluar.

Karboni i fosilizuar i ruajtur në shkëmbin 3,33 miliardë vjeçar “Josefsdal Chert”, në Afrikën e Jugut ka dhënë provat kimike më të hershme dhe më të sigurta të jetës – të zbuluara deri më tani në Tokë.

Duke përdorur të dhënat nga piroliza-kromatografia e gazit-spektrometria masive (Py-GC-MS), studiuesit identifikuan modele delikate dhe karakteristike të fragmenteve organike që dallojnë karbonin e prodhuar biologjikisht nga materiali jo-biologjik.

I trajtuar në 406 mostra që përfshijnë organizma modernë, fosile të reja, stromatolite dhe karbon të lashtë të ndryshuar – algoritmi arriti saktësinë mbi 90% – në identifikimin e nënshkrimeve biotike, edhe kur fosilet e dukshme mungonin ose degradimi ishte ekstrem.

Kjo tregon se jeta e lashtë mund të lërë pas “jehona kimike” të qëndrueshme që vazhdojnë shumë kohë pasi strukturat fosile konvencionale janë fshirë.

Studimi, gjithashtu zbuloi prova më të hershme të forta të fotosintezës, duke gjetur sinjale biotike në shkëmbinj 2,52 dhe 2,3 miliardë vjeçarë nga Afrika e Jugut dhe Kanadaja, përkatësisht, duke zgjatur afatin kohor të dokumentuar të këtij metabolizmi me më shumë se 800 milionë vjet.

Ndërsa ende nuk është në gjendje të konfirmohet jeta në mostra edhe më të vjetra – siç janë karboni i Groenlandës 3,7 miliardë vjeçar dhe stromatolitet australiane 3,5 miliardë vjeçare – puna tregon se jeta ishte shfaqur në Tokë 3,33 miliardë vjet më parë dhe se gjurma e saj biokimike mund të deshifrohet përmes mjeteve moderne të inteligjencës artificiale.

Duke kombinuar analizën kimike të avancuar me të mësuarit automatik, shkencëtarët po përdorin një mënyrë të re për të lexuar “fantazmat molekulare” te shkëmbinjtë më të vjetër të Tokës, me ndikime jo vetëm për jetën e hershme në planetin tonë, por edhe për zbulimin e jetës së kaluar në botë të tjera./atsh